Klikanie dysku twardego WD1200JB, brak wykrywania dysku przez system, a do odzyskania pamiątkowe zdjęcia klienta. Taki przypadek trafił do naszego laboratorium odzyskiwania danych. Diagnoza była szybka: uszkodzenie głowic odczytująco/zapisujących. Czas działać ….. ale niestety dysk jest bardzo stary, na rynku praktycznie nie występuje, a w naszych zasobach znaleźliśmy tylko jedną sztukę i to nie w pełni kompatybilną (inna mapa głowic niż w oryginalnym dysku. Jak się okazało klient na odzyskanie danych czekał blisko 2,5 roku i wynikało to niestety z braku dostępności dysków, z których można byłoby pozyskać części zamienne.
W tym artykule zdradzimy trochę tajemnic związanych z naszą pracą, ale tylko dla tego, że takie zlecenia odzyskiwania danych są już praktycznie nie spotykane, a w nowych konstrukcjach nie działają.
Diagnoza i przygotowanie
Dysk został do nas dostarczony w 2023 roku i od razy można było stwierdzić uszkodzenie głowic dysku, jak się później okazało nie tylko.
Wymiana głowic i metoda Hot Swap

Znalezienie odpowiednich głowic nie było takie łatwe. Aukcje allego, olx, ebay, aliexpress, a nawet magazyny firm zajmujących się sprzedażą dysków pod odzyskiwanie danych nie dały możliwości znalezienie odpowiedniego dysku na części. W naszym magazynie znaleźliśmy jedną sztukę, która mimo innej mapy głowic dawała możliwość częściowego odzyskania danych. W środowisku clean room klasy ISO 5 przeprowadzono wymianę głowic. Niestety po wymianie głowic dysk nie ruszył. Niby nie klikał, ale nie zgłaszał modelu i numeru seryjnego, pojemności i nie było możliwości wyczytania żadnych danych użytkownika.

Odczyt modułów firmwaru dysku
W tej sytuacji spróbowaliśmy odczytać moduły oprogramowania wewnętrznego dysku, co niestety skończyło się tylko częściowym sukcesem. Oprogramowanie wewnętrzne dysku składa się z wielu elementów. W tym przypadku większość wyczytanych modułów była uszkodzona, ale na szczęście dla klienta moduł translatora dysku był sprawny częściowo w kopi „0” i kopi „1” co pozwoliło na złożenie modułu w całość.
Nadal jednak nie mieliśmy innych ważnych modułów formware potrzebnych do odzyskania danych. I tu zaczęły się schody. Nasz dysk przeznaczony na części mimo innej mapy głowic miał już nowszy firmware, którego nie mogliśmy użyć.
W zleceniu nastąpiła pauza. Umówiliśmy się z klientem, że raz na jakiś czas będziemy przeglądali aukcje w poszukiwaniu dysku na części. Klient miał robić to samo. Po kilku miesiącach udało się znaleźć kolejny dysk na części o odpowiedniej mapie głowic ale nie pasującym firmware. Głowice zostały wymienione, ale jak poprzednim razem nie udało się poprawnie odczytać firmwaru.
Kolejne kilkanaście miesięcy poszukiwań i na początku 2025 roku klientowi udało się kupić niemal idealny dysk, dzięki któremu udało się uzyskać dostęp do danych. W pierwszej kolejności sczytaliśmy oprogramowanie wewnętrzne dysku i dzięki wyczytanym modułom translatora z oryginalnego dysku spreparowaliśmy oprogramowanie które wgraliśmy na dysk dawcy.
Wykorzystując metodę hot swap – czyli przekładanie elektroniki dysku na gorąco po uruchomieniu dysku udało się uzyskać dostęp do danych na dysku klienta.
Obrazowanie i odzyskanie danych
Przy użyciu PC-3000 wykonano mapę sektorów przyporządkowanych do głowic. Dysk miał 6 głowic więc na każdą z nich przypadało po około 20 GB ( Razem 120 GB) . Początkowo wszystkie głowice czytały prawidłowo ale bardzo wolno, a najwolniej głowica numer 2. W pierwszej kolejności wykonaliśmy więc odczyt bazy danych katalogów i plików ( około 2GB danych ) i zrobiliśmy mapę sektorów zajętych przez najważniejsze pliki. Dalej rozpoczęliśmy kopiowanie danych sektor po sektorze, z wielokrotnymi próbami odczytu problematycznych obszarów. Po odczytaniu około 80% danych głowica nr 2 przestała czytać więc ją wyłączyliśmy. Po zakończeniu obrazowania przystąpiono do rekonstrukcji systemu plików i sprawdzenia spójności danych. Udało się ostatecznie odzyskać 85% danych, w tym wszystkie kluczowe dokumenty i zdjęcia.
Operacja wymagała wielu godzin pracy, głównie przy szukaniu dysku na części, co ostatecznie udało się klientowi. Sam proces odzyskiwania danych zajął kilka dni. Tak naprawdę dokończyliśmy to zlecenie tylko dzięki klientowi i gdyby nie był on wyjątkowo wyrozumiałą osobą oraz nie współpracował by w procesie poszukiwań dysku nie skończyłoby się to tak dobrze. Ryzyko dalszych uszkodzeń było znaczące, jednak zastosowanie clean roomu i specjalistycznych narzędzi zminimalizowało zagrożenia, choć uszkodzenia na talerzach nie pozwoliły odzyskać 100% danych
Podsumowanie
Profesjonalne odzyskiwanie danych z uszkodzonych dysków HDD to proces złożony i wymagający zaawansowanych technologii. Hot Swap po wymianie głowic okazał się kluczowy w odzyskaniu niemal wszystkich danych, ale ta metoda działa tylko w starszych dyskach – w nowych nie ma nawet co podchodzić do tego tematu i trzeba innych rozwiązań. Ten przypadek pokazuje, jak istotne jest regularne tworzenie kopii zapasowych i korzystanie z usług specjalistycznych laboratoriów.
Rekomendacje
- Regularne kopie zapasowe danych krytycznych.
- Unikanie samodzielnych prób naprawy dysku.
- W przypadku awarii – szybki kontakt z profesjonalnym laboratorium odzyskiwania danych.